Jak zapewnić dobrą jakość wody z wewnętrznej instalacji wodociągowej 

Zalecenia dla właścicieli i administratorów budynków
oraz użytkowników

Otrzymujemy sygnały, że czasami woda, która dopływa do Waszych mieszkań nie spełnia oczekiwań odnośnie jakości. Przypominamy, że często przyczyną pogorszenia jakości wody w kranie może być niewłaściwe wykonanie lub niewystarczająca konserwacja wewnętrznych instalacji w budynkach.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami* MPWiK odpowiada za jakość wody dostarczanej z sieci wodociągowej do wodomierza głównego. Za wodomierzem głównym zaczyna się instalacja wewnętrzna, za którą odpowiedzialny jest zarządca lub właściciel budynku.

Na podstawie regulacji prawnych* zostały opracowane szczegółowe zalecenia jak dbać o wewnętrzną instalację wodociągową:   

Obowiązkiem właściciela/zarządcy budynku jest zapobieganie wtórnemu zanieczyszczeniu wody
w instalacjach wewnętrznych.

Pogorszenie jakości wody w instalacji może nastąpić na skutek:

1. przepływu zwrotnego wody zużytej;
2. zastosowania nieodpowiednich materiałów;
3. stagnacji wody w instalacji;
4. nieodpowiedniej lub niewystarczającej konserwacji. 

Ad. 1.

Instalacja wodociągowa powinna mieć zabezpieczenia uniemożliwiające wtórne zanieczyszczenie wody, zgodnie z wymaganiami dla przepływów zwrotnych**.

Szczególnie zagrożone przepływem zwrotnym są:

• połączenia instalacji wodociągowej z innymi instalacjami np.: połączenia z instalacją centralnego ogrzewania, klimatyzacją lub instalacją specjalnego przeznaczenia (np. wody zmiękczonej do zasilania kotłów);

• urządzenia sanitarne zasilane wodą z odpływem do kanalizacji.

Dla zapobiegania przed przepływem zwrotnym należy stosować odpowiednie zabezpieczenia, dobrane w zależności od parametrów technicznych (np. ciśnienia w instalacji, kategorii płynu, który może mieć kontakt z wodą pitną), takie jak przerwy powietrzne, izolatory przepływu, zawory zwrotne antyskażeniowe.

Ad. 2.

„Wyroby zastosowane w instalacji wodociągowej powinny być dobrane z uwzględnieniem korozyjności wody, tak aby nie następowało pogarszanie jej jakości oraz trwałości instalacji, a także aby takich skutków nie wywoływało wzajemne oddziaływanie materiałów, z których wykonano te wyroby” **.

Instalacje wodociągowe można wykonywać wyłącznie z materiałów posiadających aktualny atest higieniczny jednostki uprawnionej do wydawania takich atestów. W Polsce jedyną instytucją uprawnioną do wydawania takich atestów jest Państwowy Zakład Higieny. Atest jest wymagany nie tylko dla przewodów, złączek czy armatury, ale także dla innych materiałów kontaktujących się z wodą, takich jak uszczelnienia, kleje, farby.

Ad. 3.

Stagnacja wody w instalacji może pogorszyć jakość wody poprzez wzrost stężenia substancji rozpuszczonych, substancji zawieszonych (mętności) oraz rozwój bakterii. Stopień pogorszenia jakości zależy od materiałów, z których wykonana jest instalacja oraz jej stanu technicznego, składu wody z sieci wodociągowej. Pogorszenie jakości wody będzie tym większe im wyższa jest temperatura i dłuższy czas trwania bezruchu wody.

Ze względów higienicznych konieczne jest płukanie instalacji po okresach bezruchu wody. Fragmenty instalacji, z których korzysta się rzadko lub przez krótki okres, powinny być po wykorzystaniu odizolowane oraz przepłukane przed ponownym ich uruchomieniem. Przewody niewykorzystywane należy odłączyć od instalacji wodociągowej.

Poniżej przedstawiamy zalecenia zarówno dla administratorów jak i dla korzystających z wody kranowej, których przestrzeganie znacząco zmniejszy prawdopodobieństwo niekorzystnej zmiany jej właściwości:

1. Utrzymywanie instalacji wewnętrznych w należytym stanie: eliminowanie przecieków, wymiana niesprawnej armatury, odłączanie nieczynnych (zbędnych) odcinków instalacji.
2. Konserwacja i kontrola działania urządzeń zabezpieczających przed przepływem zwrotnym.
3. Regularne kontrole stanu technicznego, w tym czyszczenie i dezynfekcja zbiorników na instalacji wewnętrznej (zbiorniki hydroforowe, zbiorniki pośrednie strefowe, zasobniki ciepłej wody).
4. Czyszczenie/wymiana dodatkowych filtrów zamontowanych na instalacji, zgodnie z zaleceniami producenta.
5. Czyszczenie perlatorów, wylewek baterii i pryszniców – usuwanie części stałych z filtrów siatkowych zabezpieczających armaturę.
6. Usuwanie nieszczelności w obrębie armatury czerpalnej – wymiana uszczelek, wężyków, zaworów.
7. Utrzymywanie temperatury ciepłej wody w punktach czerpalnych nie niższej niż 55^oC i nie wyższej niż 60^oC.
8. Przeprowadzanie okresowej dezynfekcji termicznej instalacji ciepłej wody przy temperaturze wody nie niższej niż 70°C.
9. Zapobieganie wzrostowi temperatury zimnej wody poprzez izolowanie instalacji zimnej wody przebiegającej przez pomieszczenia z wysoką temperaturą powietrza (węzły cieplne, kotłownie) oraz eliminowanie przenikania ciepła z przewodów ciepłej wody do instalacji zimnej wody – zachowanie odpowiednich odległości pomiędzy przewodami z.w. i c.w. oraz stosowanie izolacji termicznej instalacji c.w.

Stosowanie powyższych zasad wydłuża okres eksploatacji wewnętrznych instalacji wodociągowych, jednak aby mieszkańcy mogli na co dzień korzystać ze smacznej i czystej wody w kranie, powinna być ona regularnie płukana i czyszczona, a w razie konieczności po prostu wymieniana.

Należy pamiętać, aby wymiana instalacji była prowadzona całościowo; nie powinno się pozostawiać starych fragmentów, które będą stanowić potencjalne źródło wtórnego zanieczyszczenia wody.

Warunki sprzyjające mikrobiologicznemu zanieczyszczeniu wody:

Niezależnie od materiału z jakiego wykonana jest instalacja wodociągowa jest ona narażona na tworzenie się biofilmu (cienkiej warstwy osadu biologicznego) tworzącego się na wewnętrznych powierzchniach. Warunki sprzyjające temu zjawisku to:

•  niskie prędkości przepływu;
• długie okresy bezruchu (stagnacji) wody;
• nieodpowiednia konserwacja i niewymienianie instalacji;
• korozja.

Często rozwój bakterii następuje na elementach z tworzyw sztucznych, w wyniku przenikania z wyrobów do wody substancji organicznych niezwiązanych, stanowiących pożywkę dla bakterii. Mikrorganizmy rozwijają się najintensywniej na materiałach, z których wykonuje się uszczelki, membrany i powłoki stosowane w instalacjach wewnętrznych (lateksy, gumy, miękki PVC, poliamidy, żywice epoksydowe i poliestrowe).
W mniejszym nasileniu zjawisko to występuje także na wewnętrznych powierzchniach rur z tworzyw sztucznych, głównie w instalacjach klejonych. Biofilm powstały na wewnętrznych powierzchniach instalacji wodociągowych stanowi źródło zanieczyszczenia mikrobiologicznego wody, które wpływa na pogorszenie własności organoleptycznych, czyli barwy, mętności, smaku i zapachu wody.

Wpływ domowych urządzeń do „doczyszczania” wody na jej jakość:

Należy pamiętać, że nieodpowiednio dobrane lub niewłaściwie eksploatowane domowe urządzenia do „doczyszczania” wody mogą powodować wtórne zanieczyszczenie wody w instalacji. Niewłaściwie zastosowane lub wręcz zbędne dodatkowe elementy zagrażają np. wzrostem zanieczyszczenia mikrobiologicznego, korozyjności wody czy też odkładaniem się osadów na skutek spadku ciśnienia wody. Przykładem niewłaściwego zastosowania domowych urządzeń do „doczyszczania” wody jest zastosowanie filtru z węglem aktywnym przed odcinkami instalacji wykonanymi z miedzi, co będzie powodować przechodzenie jonów miedzi do wody. W takiej sytuacji wzrasta barwa wody, odczuwalny jest gorzki metaliczny posmak, a w rezultacie może nastąpić przekroczenie dopuszczalnego stężenia miedzi w wodzie.

* Regulacje prawne określające odpowiedzialność za prawidłowe funkcjonowanie instalacji wewnętrznych oraz podstawowe zasady ich budowy, utrzymania i konserwacji określają następujące akty prawne:

• USTAWA z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U z 2006 r., Nr 123,poz. 858, z późn. zm.); Rozdział 2: Zasady zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków.
• ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r., poz. 690, z późn. zmianami).

oraz Polskie Normy:

• PN-EN 1717:2000 „Ochrona przed wtórnym zanieczyszczeniem wody w instalacjach wodociągowych i ogólne wymagania dotyczące urządzeń zapobiegających zanieczyszczeniu przez przepływ zwrotny” (październik 2003 r.)

** ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r., poz. 690, z późn. zmianami. 

Załączniki do pobrania:

• Poradnik dla administratorów budynków (PDF, 1,46 MB)
• Ulotka "Nie ryzykuj, zabezpiecz piwnicę lub garaż przed zalaniem" (PDF, 880 KB)