"Czajka" - dla Wisły, dla Bałtyku, dla Warszawy 

Po modernizacji i rozbudowie „Czajka” jest jedną z największych i najnowocześniejszych oczyszczalni ścieków w Europie. Zaawansowany proces technologiczny zastosowany w zakładzie, zyskał uznanie specjalistów w kraju i na świecie, a woda odprowadzana do Wisły jest czystsza od tej, która płynie w rzece. 

MPWiK w m.st. Warszawie S.A., wykorzystując unijne dofinansowanie, realizuje największy ekologiczny projekt w tej części Europy, prowadzony pod nazwą „Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków w Warszawie”. W ramach jego III Fazy zmodernizowano i rozbudowano Oczyszczalnię Ścieków „Czajka”, która jest obecnie najnowocześniejszym obiektem tego rodzaju w Polsce. Ta lokalna inwestycja o globalnym oddziaływaniu, odbiła się szerokim echem, nie tylko w Warszawie i miastach położonych w dolnym biegu Wisły, ale także w państwach basenu Morza Bałtyckiego, ponieważ po jej zakończeniu znacząco poprawiła się jakość wody w Wiśle i Bałtyku. Warszawa dołączyła w końcu do grona pozostałych stolic europejskich, które oczyszczają wszystkie ścieki komunalne. Wartość netto kontraktu wyniosła 200 mln euro + 1,2 mld złotych.  

W niespełna 4 lata, od grudnia 2008 roku, kiedy rozpoczęły się roboty budowlane, powstała praktycznie od podstaw największa w kraju oczyszczalnia ścieków. Położny na warszawskiej Białołęce zakład przyjmuje obecnie średnio 390 tym m3 ścieków na dobę z prawobrzeżnych dzielnic Warszawy oraz z 75% lewego brzegu miasta. Podczas prowadzenia wszystkich prac budowlanych i modernizacyjnych 164 obiektów, zakład działał bez przerwy, a wszystkie procesy technologiczne przebiegały bez zakłóceń. Obecnie w Oczyszczalni „Czajka” regularnie pracuje 10 nowoczesnych linii technologicznych, a zmodernizowany obiekt  w niczym nie przypomina swojego dawnego kształtu. Nowa „Czajka” to nie tylko technologia jutra, ale także miejsce przyjazne dla mieszkańców miasta i środowiska naturalnego, bo jakość oczyszczonych tam ścieków spełnia wszelkie restrykcyjne normy oraz przepisy krajowe i unijne, nawet w wypadku zaostrzenia ich w przyszłości. 

Podczas procesu oczyszczania, zakład produkuje ok. 400 ton osadu ściekowego na dobę. W wyniku jego fermentacji powstaje każdej doby 30 000 m³ biogazu, który jest spalany w gazogeneratorach. Generatory te są w stanie wytworzyć 6 MW energii elektrycznej i 5,5 MW cieplnej, a powstająca w ten sposób tzw. „zielona energia” wykorzystywana jest na potrzeby oczyszczalni. 

Elementem systemu gospodarowania osadami ściekowymi jest, wybudowana w ramach IV Fazy Projektu „Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków w Warszawie”, Stacja Termicznej Utylizacji Osadów Ściekowych. W tej instalacji wykorzystano powszechnie stosowaną i najskuteczniejszą na świecie metodę utylizacji osadów ściekowych i odpadów technologicznych. Spalanie w złożu fluidalnym pozwala na dziesięciokrotne zmniejszenie masy osadu ściekowego, do około 40 ton dziennie. Dzięki zastosowaniu termicznego unieszkodliwiania, wszystkie odpady technologiczne są utylizowane w miejscu ich wytwarzania, a sam proces, ze względu na spełnienie najsurowszych standardów emisyjnych, jest zgodny z obowiązującymi, surowymi przepisami prawa. Prowadzony monitoring on-line sprawia, że jakiekolwiek przekroczenie dopuszczalnych poziomów emisji skutkuje natychmiastowym, automatycznym zatrzymaniem spalania. Wszystkie obiekty technologiczne, w których odbywają się poszczególne etapy oczyszczania ścieków oraz przeróbki osadów ściekowych, są całkowicie zhermetyzowane. Poprzez zamknięcie obiektów i wytworzenie w nich podciśnienia, przykre zapachy nie wydostają się na zewnątrz; powietrze z tych obiektów jest odciągane i neutralizowane w supernowoczesnych stacjach dezodoryzacji. Dzięki zastosowaniu najlepszych, dostępnych technologii, zarówno oczyszczalnia jak i spalarnia nie oddziałują negatywnie na środowisko naturalne i nie są uciążliwe dla okolicznych mieszkańców.

Ścieki z systemu kanalizacyjnego lewobrzeżnej Warszawy doprowadzane są do położonej na prawym brzegu Wisły oczyszczalni kolektorami układu przesyłowego, wybudowanego w ramach III Fazy Projektu. Stanowi on unikalny na skalę europejską obiekt inżynieryjny. Pierwszy istotny jego element stanowi budynek krat, skąd ścieki kierowane są do komory wejściowej. Ta jest betonowym cylindrem o średnicy 22 metrów i głębokości 40 metrów, zakopanym w lewym brzegu Wisły. Jest on tak potężny, że zmieściłby się w nim kilkunastopiętrowy budynek. Dwa równolegle zainstalowane, półtorametrowe kolektory biegną pionowo do 1300-metrowego tunelu, ułożonego 10 m pod dnem Wisły. Średnica tunelu wynosi 4,5 m i jest niewiele mniejsza niż przekrój tuneli Metra Warszawskiego. Dalej ścieki płyną przez komorę wyjściową, położoną na prawym brzegu, do kolektora o średnicy 2,8 metra i długości 6 km, by następnie trafić do „Czajki”. 

Ciekawostką jest, że układ przesyłowy działa na zasadzie syfonu, ponieważ występująca w nim różnica ciśnień wynika z ukształtowania obydwu brzegów Wisły. Dzięki temu ścieki są transportowane kolektorami przesyłowymi pod dnem rzeki siłą grawitacji, bez konieczności pompowania. Podczas budowy pierwszego w historii tunelu pod Wisłą użyto samobieżnej tarczy drążącej (TBM) i było to premierowe wykorzystanie tej technologii w Polsce.

Sokrates Starynkiewicz i Stefan Starzyński kreślili plany wielkiej i nowoczesnej Warszawy, których fundamentem były miejskie wodociągi i kanalizacja. Zakończenie tej największej ekologicznej inwestycji w Polsce, to ukoronowanie ich marzeń i dokończenie dzieła zapoczątkowanego przez sir Williama Heerleina Lidleya ponad 125 lat temu. Twórca warszawskiego systemu wodociągów i kanalizacji popierał budowę osadników do klarowania ścieków, która decyzją władz Warszawy rozpoczęła się na Kaskadzie ponad 100 lat temu. Jednak trudne koleje historii, zarówno naszego miasta jak i całego kraju, uniemożliwiały wdrożenie skutecznego systemu oczyszczania warszawskich ścieków przez następne dziesięciolecia. Teraz, razem możemy być dumni z odniesionego sukcesu. Zakończenie rozbudowy i modernizacji Oczyszczalni „Czajka” oraz uruchomienie układu przesyłowego ścieków, to historyczne wydarzenie w stolicy. Warszawa już nie zatruwa Wisły, dzięki czemu „powrót Miasta nad Rzekę” wydaje się bliższy niż kiedykolwiek w ostatnim półwieczu. Ponieważ jakość wody w Wiśle ma jednocześnie wpływ na poprawę stanu wód Bałtyku, doceniły to również kraje nadbałtyckie i cała Europa, witając Warszawę wśród miast odnoszących się z szacunkiem do otoczenia, w którym funkcjonują od wieków.